Afet ve Acil Durum Teknolojileri (AFETTEK) Platformu

‘Uluslararası Afet Riskini Azaltma Günü’

AÇIKLAMA

“Afetlere dirençli bir gelecek için; çocuklar ve gençler, eğitim, teknoloji ve ekosistem”

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nun 1989 yılında aldığı bir kararla, 13 Ekim “Uluslararası Afet Risklerinin Azaltılması Günü” [1] olarak anılıyor.

2015 Yılında Japonya’nın Sendai kentinde düzenlenen üçüncü BM Dünya Afet Riskini Azaltma Konferansı’nda, öncelikli alanlardan biri olarak “…afet risklerini anlamak ve yönetmek için, afet risk yönetimi, güçlendirme, afet risklerini azaltmak için yatırım ile afetlere yönelik önlemler kapsamında yeniden yapılanma…” [2] konusu ön plana çıktı. Bu çerçevede, her yıl 13 Ekim günü, afet risklerinin anlaşılması, yönetilmesi ve azaltılması konusu uluslararası alanda bir ana tema etrafında ele alınıyor. 2024’de bu günün ana teması “dirençli bir gelecek için, gelecek neslin güçlendirilmesi” olarak belirlendi.

İklim değişikliğine de bağlı olarak yıkıcı etkileri daha da artan bir çok afet, başta çocuklar ve gençler olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin refahı ve geleceği için önemli tehditler oluşturuyor. UNICEF, dünya çapında yaklaşık bir milyar çocuğun, iklim etkileri ve ilgili afetler nedeniyle yüksek risk altında olduğunu açıkladı[3]. Çocuklar ve gençler; afetler sırasındaki ölüm ve yaralanma riskine ek olarak, afet sonrasında eğitim, beslenme, sağlık, güvenlik vb. alanlarda ciddi sorunlarla karşılaşıyor. Çocukları ve gençleri afetlerin bu yıkıcı etkilerinden korumak için; ulusal ve yerel düzeyde afet risklerini yönetme ve azaltma stratejileri geliştiriliyor. Ayrıca, bunu destekleyen teknoloji, ürün, hizmetler tasarlanıyor. Bu çalışmalarda, çocuklar ve gençlerin hassasiyetleri ve ihtiyaçlarının dikkate alınması önem taşıyor.

Diğer tüm alanlardaki çaba ve girişimlerin yanı sıra, özellikle eğitim yoluyla, çocuklarda ve gençlerde afet farkındalığının artırılması; bu kesimlerin de içinde olduğu bir öğrenme ve paylaşım ortamının afet teknolojileri ekosistemi geliştirme çalışmalarına dahil edilmesi; toplumsal afet dirençliliğinin güçlendirilmesine ve risk azaltımına önemli katkı sağlayacaktır.

Tüm bunlar AFETTEK Platformu çalışmalarının odağında yer almaktadır.

AFETTEK Platformu[4]; 6 Şubat Kahramanmaraş depremleri sonrasında, 12 Kurucu tüzel kişilik tarafından başlatılan bir sivil inisiyatifle Ankara‘da kuruldu. Platformun kuruluşuna zemin oluşturan Arama Konferansı 25 Mart 2023 tarihinde TED Üniversitesi (TEDÜ) ev sahipliğinde yapıldı.

Doksana yakın kurum ve kuruluşun temsil edildiği Arama Konferansı’nda; Türkiye’de afet risklerinin azaltılmasına ve dirençliliğin artırılmasına destek olacak tematik odak alanlar tartışıldı. Konferansta, bu tematik alanlara odaklanan güçlü teknolojik ekosistem ve sektörel kümelenme yapılanmasına, çok paydaşlı bir işbirliği platformu oluşturulmasına, ortak kullanımlı altyapıların hayata geçirilmesi için güçlü kurumsal yapılanmaya duyulan ihtiyaç dile getirildi[5]. Platform, bu sürecin ardından 22 Haziran 2023 tarihinde kuruldu.

AFETTEK Platformu, üstün niteliklere sahip 130 kuruluşu ortak amaçla bir araya getiriyor. Platformda; 11 üniversite, 8 araştırma kuruluşu/teknoloji geliştirme merkezi/OSB, 15 dernek/federasyon/birlik/kümelenme, 4 vakıf ve 90’dan fazla özel sektör firması yer alıyor. Platform üyeleri;

• Afet risklerinin azaltılması ve yönetilmesi için toplumun tüm kesimlerinin bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi,
• Farklı afet türleri ve döngülerinin her aşamasında kullanılacak teknoloji, ürün ve hizmetin geliştirilmesi,
• Bu ürün ve teknolojilerin üretilebileceği güç birliklerine katkı verilmesi,
• Afetle mücadele konusundaki diğer çaba ve girişimlerin desteklenmesi,
• Bu alanda ulusal bir sektörel ekosistem oluşturulması ve uluslararası işbirliklerinin geliştirilmesi,
• Amaca hizmet edecek ulusal/ uluslararası kurum, altyapı ve sosyal ağların oluşturulması, amaçlarıyla bir araya geldiler.

Platform bünyesinde yapılması öngörülen çalışmaların hayata geçirilmesi için gerekli tüzel kişiliği oluşturacak (Türkiye) Afetle Mücadele Vakfı’nın kurulması yönünde resmi süreç devam ediyor. Türkiye’de organize sanayi bölgeleri ile ilgili kurumsal yapılanma da tüzel kişilik kuruluş sürecine dahil olmuştur.

Türkiye’de yeni bir teknolojik sektörel ekosistem oluşturulması ve afet farkındalık bilincinin yaygınlaştırılması için tarihi bir fırsat olarak değerlendirilen bu Platform; ekosistemde yer almak, afet risk azaltımı ve dirençliliğin artırılması için teknolojik çözüm üretmek, ulusal/uluslararası iş birliklerine katkı vermek isteyen tüzel kişiliklerin katılımına açıktır.

TED Üniversitesi

AFETTEK Platformu Genel Koordinatör Kuruluşu